Cách trung tâm thành phố Huế chừng 3 km, có một khu phố mà du khách sẽ không thể ngờ rằng hơn hai trăm năm trước đây đã từng là khu thương cảng u ám và đen tối “trên bến dưới thuyền” của xứ Đàng Trong.
Đi dọc con sông đào Đông Ba từ đường Huỳnh Thúc Kháng đến hết Đào Duy Anh nối dài, bạn sẽ đến Bao Vinh, một con phố “chưa rõ hình hài” bởi thấp thoáng những nét cổ kính pha lẫn hiện đại trong số những ngôi nhà phía hai bên đường.
Nhưng đó lại là 1 trong những điểm du lịch Huế đáng dừng chân khám phá để cảm nhận chút hồn quê phảng phất trong lòng phố.
Những ngôi nhà mới – nhà cũ nằm san sát nhau bên bên bờ sông.
Phố cổ Bao Vinh
Người ta vẫn gọi Bao Vinh là phố cổ bởi nó đã tồn tại từ lâu, đã từng là 1 trong phố cảng trong chuỗi cảng thị Thanh Hà – Bao Vinh u ám từ đầu thế kỷ XVII, khi các thương thuyền Trung Quốc, Ma Cao cũng như 1 số nước châu Âu đến đây buôn bán, trao đổi hàng hoá. Dấu tích còn lại của một thời vàng son ấy là những ngôi nhà cổ đã gần 200 năm tuổi. Nhưng đan xen và chiếm đa số trong hai dãy nhà bên phố lại là những ngôi nhà mới hơn, hiện đại hơn.
Ngôi nhà “trường tồn với thời điểm” trong khu phố Bao Vinh.
Chính nhiều phong cách kiến trúc nhà pha tạp nằm san sát nhau dọc hai bên đường: kiểu nhà thấp ba gian hai chái với mái ngói liệt âm dương có từ thời phong kiến, kiểu nhà tứ giác (nhà bánh ú) thời Pháp thuộc hay cả những ngôi nhà mới xây, thật tình không biết nên người ta gọi Bao Vinh là phố gì.
Phố cổ? Phố mới? Hay “phố chưa rõ hình hài”? Cũng không cần biết nó thuộc loại gì, nhưng chỉ sau một vòng khám phá đình làng, bãi chợ, bến đò ngang, ngôi cổ tự, bạn sẽ thấy hết một Bao Vinh bình dị, mộc mạc, thân quen.
Đình làng Bao Vinh
Đến thăm Bao Vinh, hãy nhớ ghé thăm ngôi đình làng cổ nằm ngay con dốc trước khi vào làng, bạn sẽ nhận biết ngay bởi ngôi đình có hai cây đa sừng sững uy nghiêm. Những ai hoài cổ sẽ cảm nhận nơi đây thật gần cận, rất gần gũi bởi họ có thể tìm thấy tất cả những gì trong ký ức xa xăm của mình, một mái đình làng cổ với cây đa tỏa bóng sân đình, lớp rêu phong phủ xanh những mái ngói, tấm bình phong phai màu theo thời điểm, chiếc lư đốt vàng mã phảng phất dư âm mùi tro tàn, tất cả đều hiện hữu ở đó, vượt qua cả một khoảng không gian vô hình và thời khắc vô định.
Đình làng Bao Vinh.
Cũng không ai nhớ rõ đình làng được xây dựng năm nào. Chỉ biết đình được xây dựng để thờ Ngài khai canh họ Phạm, cũng là nơi sinh hoạt cộng đồng của dân làng. Hằng năm, ngày 7 tháng Chạp âm lịch là ngày kỵ Ngài, dân làng đều tụ hội về đây dâng bái. Các ông, các bác cao niên ở làng cho biết lễ kỵ Ngài khai canh được tổ chức rất cao.
Không chỉ những người họ Phạm, Ngô, Lê (ba họ lớn trong làng), mà toàn bộ người dân ngụ trong làng, dù mang họ khác, cũng đến dâng bái. Bởi dù mang họ gì, họ cũng đã sống hòa thuận với nhau, họ cùng là người Bao Vinh.
Đình làng mang trong mình nét cổ kính…
… mang đậm dấu ấn thời gian.
Sân đình là nơi vui chơi của trẻ em trong làng.
Bến đò ngang Bao Vinh
Bức Ảnh chiếc đò ngang tưởng chừng chỉ còn tồn tại trong thơ ca, ấy mà ngay trong lòng phố thị, hình ảnh ấy vẫn hiện hữu hằng ngày. Gọi là bến đò ngang bởi khách lên đò chỉ qua lại giữa Bao Vinh với làng Tiên Nộn, làng Sình, làng Phú Mậu hay làng Thanh Tiên ở bên kia sông.
Bến đò ngang Bao Vinh.
Khách lên đò là những o, những mệ mang những gánh rau, gánh cải mơn mởn, những gánh hoa tươi, những món quà quê từ những làng bên sang Bao Vinh, rồi chở về những thứ hàng “xa xỉ” hơn. Chủ đò cứ đều đặn mỗi ngày qua lại vài chục chuyến, dù mỗi chuyến chỉ có một, hai khách sang sông. Nhờ những chuyến đò không mỏi mang nặng nghĩa ân mà tình cảm láng giềng giữa những ngôi làng phía 2 bên bờ không thể nhạt phai theo năm tháng.
>>>>> Tour Du Lịch: Đà Nẵng Huế Check In Khách Sạn 5* (4N3Đ)
Các mệ, các o đi chợ.
Chợ Bao Vinh
Chợ Bao Vinh.
Hàng bán rau củ ngày Tết.
Chợ là nơi thể hiện rõ nhất nếp sống, lối sinh hoạt của dân cư. Sẽ là thiếu sót nếu đến Bao Vinh mà không ghé chợ để xem bức tranh sống động của trung tâm thương cảng vang bóng một thời. Chợ nhỏ, rất ít gian hàng, không nhiều khách vào ra, nhưng lại không thiếu thứ gì.
Đặc biệt vào dịp cận Tết, chợ sẽ bày bán những sản phẩm của các làng nghề cổ truyền gần đó, như hoa giấy thờ cúng của làng Thanh Tiên bên kia sông, như tượng ông Táo của làng Địa Linh. Bạn sẽ cảm nhận một không khí Tết xưa của người Huế.
Hoa giấy Thanh Tiên được bán vào dịp Tết.
Hoa giấy Thanh Tiên được mua về thờ cúng.
Ông Táo chuẩn bị được rước về để đón năm mới.
Các o, các mệ gánh rau ra chợ sớm.
Những gánh rau tươi non từ làng bên.
Chùa Thiên Giang Tự
Cũng không rõ chính xác thời điểm chùa được xây dựng, nhưng chắc chắn ngôi cổ tự này đã hơn hai trăm năm tuổi bởi dấu tích trong chiếc chuông đồng của chùa có niên đại từ thời Gia Long 1803, và trong bức hoành phi của chùa đều có lưu lại dấu ấn khi vua Minh Mạng và vua Tự Đức từng ghé thăm nơi đây.
Chùa Thiên Giang.
Dù khuôn viên chùa rất nhỏ nhưng mọi thứ đều ngăn nắp và gọn gàng, sạch sẽ. Nói là chùa nhưng không có các thầy hay các chú tiểu sinh sống, mà chỉ được trông nom bởi một ban hộ tự gồm các bác lớn tuổi thường xuyên đến đây tụng kinh niệm phật. Ngôi chùa ở làng quê nghèo này vẫn là nơi nuôi dưỡng những tấm lòng từ bi, các bác vẫn còn duy trì “hũ gạo tình thương” để giúp đỡ cho những hoàn cảnh kém điềm may mắn trong cuộc sống.
Chiếc chuông cổ trong Thiên Giang Tự.
Những ngôi nhà cổ Bao Vinh
Nhiều người cứ so sánh Bao Vinh với Hội An, nhưng đó quả là một sự so sánh khập khiễng. Dĩ nhiên cả hai đều từng là thương cảng u ám và đen tối, là nơi giao thương buôn bán của hơn hai thế kỷ trước. Hội An, hay Bao Vinh đều trải qua nhiều biến cố lịch sử, sự phát triển của xã hội, và cả những thiên tai nhưng Bao Vinh không còn giữ được nhiều con phố cổ, nhiều ngôi nhà cổ như Hội An.
Ngôi nhà cổ Bao Vinh.
Khi du lịch cải tiến và phát triển và lúc người ta biết quý trọng giá trị của không ít con phố cổ, Hội An được bảo tồn số đông nguyên vẹn trong lúc ấy ở Bao Vinh số nhà cổ còn lại chỉ đếm được trên đầu ngón tay. thời khắc đã khiến những dãy nhà cổ Bao Vinh xuống cấp trầm trọng, chủ nhà không thể giữ lại chúng, đành phải cơi nới, gia cố hay đập bỏ để xây mới. Hoặc họ xây thêm khu nhà vững chắc và kiên cố hơn ở phía sau để sinh hoạt, và vẫn giữ ngôi nhà tổ tiên để lại ở phía trước để hoài cổ, để lưu lại những kỷ niệm của ông cha.
Vẻ đẹp cổ kính Bao Vinh sẽ mãi được lưu giữ và trân trọng.
Tuy Bao Vinh đang dần mất đi hình hài của một khu phố cổ nhưng vẫn còn đấy nhiều giá trị văn hoá làng xã cần được giữ gìn, vẫn chính là nơi đáng ghé thăm bởi vẫn còn Bức Ảnh cây đa, mái ngói, sân đình, vẫn còn đó bến đò ngang, ngôi chợ quê, “nét hoài cổ” của các người dân quê nồng hậu, chân chất và vẫn mãi còn đó chút dư âm Bao Vinh đã từng một thời vang bóng.
Tác giả: Nguyễn Thị Mai Trang
Đền nhìn từ trên cao (Nguồn sưu tầm)
